Woensdagmiddag 4 mei 2022. Buiten de vlag half stok. De koperen plaat aan de muur van de sociëteitszaal  traditioneel gepoetst door ons erelid Madelon Meijer met brasso. Een bos bloemen in de kleuren rood en wit, een delegatie van het Spaarne bestuur bestaande uit voorzitter Paula Knape, Esther Hoogstraate, René van Doorn en leden van de commissie Historie en Archief zijn aanwezig. We staan stil bij die Spaarne leden die ons zijn ontvallen in de jaren 1940-1945.

Op het terras zitten enkele jonge Spaarne roeiers die zich afvragen welke rol het Spaarne heeft gespeeld tijdens de 2^e Wereldoorlog. Ook de commissie Historie & Archief heeft deze vraag eerder gesteld. Welke leden zaten daadwerkelijk in het verzet? Welke rol heeft onze Loods gespeeld en welke namen staan ons bij als we spreken over gevallen Spaarne leden? Hebben onderduikers een tijdelijke plek gevonden in ons gebouw en hoeveel wapens waren verborgen onder de houten vloer? Hoe lang was het Spaarne een plek voor de gaarkeuken? Kortom, hoe heeft de vereniging zich staande weten de houden tijdens de 5 moeilijke oorlogsjaren. Met elkaar zijn we er ook achter gekomen dat de geschiedenis maar geschiedenis moet blijven. Niet alles willen of moeten weten kan soms beter zijn.

Dit jaar heeft het Spaarne bestuur besloten om jaarlijks met een bestuursdelegatie op 4 mei bijeen te komen en stil te staan bij de koperen herinneringsplaat. Al vele jaren zorgt ons erelid Madelon Meijer ervoor dat een prachtig bos bloemen geplaatst wordt en de plaat wordt opgepoetst. Deze plaat is door het toenmalige bestuur vlak na de 2^e WO geplaatst. Op het wapen op de plaat mist nog het kroontje dat werd verkregen in 1950 toen de vereniging het predicaat Koninklijk kreeg.

De speech die voorzitter Paula Knape uitspreekt op 4 mei 2022

Ik vind het een eer op deze gedenkwaardige dag met u allen 4 mei te gedenken en stil te staan bij de periode 1940-1945. Ondanks de dreigingen op dit moment in de wereld en met name de oorlog in Oekraïne die zo dichtbij is heeft Nederland de afgelopen 77 jaar in vrede geleefd. Vrede die niet altijd vanzelfsprekend is en waar wij heel dankbaar voor mogen zijn.

De Koninklijke roei- en zeilvereniging Het Spaarne heeft een bijzondere rol gespeeld in de 2^e WO. Deze vereniging werd in 1885 opgericht in Haarlem. Ruim 40 jaar later , in 1927, werd het verenigingsgebouw in Heemstede in gebruik genomen. Ruim 10 jaar later werd het oorlog. Bij het 65 jarig bestaan in 1950 mocht de vereniging het predicaat Koninklijk toevoegen aan de naam. Het verenigingswapen ( een anker met gekruiste riemen met daar doorheen een S) werd voorzien van een kroontje. Ons Spaarne gebouw, een gemeentelijk monument, krijgt mede door de rol tijdens de 2^e WO, een andere dimensie. Het is meer dan een mooi gebouw op een prachtige plek aan het Spaarne. Het is een gebouw met vele herinneringen waarbij Spaarne leden een verdienstelijke roi hebben gespeeld. Een aantal werd door de Duitsers opgepakt en wegens verzetsdaden geëxecuteerd. Een plaquette in het clubgebouw herinnert hieraan.

Ik heb in het boek Heemstede 1940-1945 een vers gevonden van een in Haarlem geboren letterkundige Frédéric Bastet. Hij was lid van de Koninklijke Roei- en Zeilvereniging Het Spaarne.

Over zijn oudere broer die als verzetsman in 1944 schreef actief was schreef hij onder meer:

“ In de warme augustusdagen van 1944 kon hij het op een zaterdagmiddag niet langer uithouden. Verwoed zeiler als hij was waagde hij zich naar de Roei en Zeilvereniging aan het Zuider Buiten Spaarne. Op het water vinden zij, de vijanden, mij toch niet dacht hij. Een misrekening. Juist die middag hielden de Duitsers aldaar een razzia. Toen hij voet aan wal zette kon hij meteen geboeid in de overvalwagen stappen. In eerste instantie werd hij overgebracht naar het politiebureau in Heemstede. ’s Avonds heeft de ondergrondse geprobeerd hem te bevrijden. Het mislukte. Hij werd in Haarlem ingesloten in de Smedestraat, het toenmalige politiebureau. Daar heb ik hem nog gesproken. Kort daarna hebben ze hem op transport gesteld naar kamp Amersfoort. Tot de dag na Dolle Dinsdag is hij daar gebleven. Toen is hij weggevoerd naar Duistland. We wisten niet waarheen. Nog altijd is het moeilijk over erover te schrijven.”

Vervolgens staan we als aanwezigen een minuut stil en herdenken onze ontvallen Spaarne leden.