De KNRB heeft ‘de Richtlijn Zichtbaarheid’ vastgesteld om vanwege veiligheidsredenen de zichtbaarheid van roeiers te vergroten door het dragen van High Visibility (Hi-Vis) of lichtgekleurde of witte kleding. Deze richtlijn nemen wij graag uiterlijk per 1 november 2022 over. Met beperkte inspanningen kan de veiligheid van roeiers aanzienlijk worden vergroot. Deze richtlijn heeft het karakter van een minimumrichtlijn.

De Richtlijn heeft geen betrekking op de vastgestelde clubtenue’s voor officiële wedstrijden.

De Richtlijn Zichtbaarheid:

1. Skiff-roeiers, slag- en boegroeiers en stuurlieden dragen tijdens het varen voor eenieder die zich op het water bevindt en in alle omstandigheden goed zichtbare kleding. De voorkeur gaat uit naar Hi-Vis kleding.
2. Wanneer de eigen kleding niet voldoet aan het voorgaande, draagt het betreffende lid dat stuurt een Hi-Vis veiligheidshesje over de kleding. Het Spaarne zal in ieder geval een aantal hesjes aanschaffen voor haar leden.
3. Voor roeiers is dit hesje minder geschikt. Voor roeiers heeft Roeigoed het racerback hemd in het clubtenue van het Spaarne opgenomen. Dit is een mouwloos hemdje dat over je eigen kleding gedragen kan worden.
4. Bij roeien tijdens tochten die bij uitzondering in het donker plaats vinden, (grachtentocht in Amsterdam) wordt het dragen van witte kleding boven de taille verplicht gesteld, naast de overige (wettelijke) veiligheidsvereisten (zie checklist Roeien in het donker KNRB).

Wij hopen met deze richtlijn de veiligheid op het water voor de leden verder te verhogen.

Doe het voor je eigen veiligheid!

Wat is je plek op het water en hoevaak kijk je om?

Wat opvalt aan bijna alle gemelde aanvaringen is dat sprake is van het te veel varen bij of zelfs op het midden van het water door beide betrokken boten. Het algemene gebruik en de verplichting vanuit het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) is om op vaarwegen zoveel mogelijk stuurboordwal te houden. Het afsnijden van bochten of consequent varen op het midden van het water is dus niet toegestaan. Betrokkenheid bij een aanvaring die ongeveer op het midden van het water plaatsvindt, houdt dan ook in dat beide boten schuldig zijn, ongeacht of het net aan de ene of andere kant van het midden is gebeurd. Daarnaast kunnen dit soort aanvaringen alleen gebeuren door - naast te weinig stuurboordwal houden - ook te weinig of te vluchtig om te kijken.

Goed waarnemen bij het omkijken vraagt enige oefening. Ook vraagt het om een vanzelfsprekende frequentie waarmee wordt omgekeken. Besteedt hier voldoende  aandacht aan. Gebruik een veilige plek op het water en bouw een goed ritme in omkijken en waarnemen op. Zo verkleinen we de kans op schades en verbeteren we onze eigen en elkaars veiligheid.

• Wedstrijden: tijdens wedstrijden geldt meestal een roeiverbod, soms mag op aanwijzigingen de wedstrijd organisatie geroeid worden, volg deze aanwijzingen dan ook volledig op.
• Gedragsregels bij het vlot: aankomende boten hebben voorrang op wegvarende boten
• Roeiergometers: mogen onder begeleiding van een instructeur/coach gebruikt worden. Indien alle proeven voor zelfstandig roeien behaald zijn mogen de ergometers ook zelfstandig gebruikt worden.
• Krachttoestellen: Het is niet toegestaan gebruik te maken van de krachttoestellen en halters, tenzij onder begeleiding van een coach;
• Nonnetje/Catrinus: Het is niet toegestaan van de reddings- of volgboot gebruik te maken, anders dan voor het geven van instructie, het redden van drenkelingen of het afnemen van proeven.

Hoe vermijd je veiligheidsrisico's bij het roeien?

Wat te doen als je toch te water raakt?

Een tip voor coaches op de kant: neem een mobiele telefoon mee, mocht er iets misgaan, dan kun je om hulp vragen (het telefoonnummer van de Loods is: 023-5285675).

Welke hulp bied je een drenkeling?

De vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor problemen t.g.v. omslaan of anderszins te water raken.

Niet alleen de lage boorden, zoals hiervoor genoemd, van het (toer)materiaal vormen bij harde wind een risico m.b.t. veiligheid, ook het drijfvermogen van het materiaal is van belang. Men moet zich in situaties van omslaan of vollopen realiseren, dat het drijfvermogen van boten per type verschilt. Een polyester skiff heeft door de luchtkasten meer drijfvermogen dan C materiaal, dat vrijwel geen drijfvermogen heeft, en dus kan zinken.

Omslaan in een C - boot houdt dus een extra risico in en men zal dan een moeilijke keus moeten maken tussen bij de boot blijven en wachten op hulp, of naar de kant zwemmen met alle risico’s van versnelde afkoeling van dien.

Over de veiligheid i.v.m. slecht zicht en onweer kunnen wij kort zijn: in geval van mist is er een algeheel vaarverbod. Vaar tijdens onweer niet uit. Word je er door overvallen, vaar naar de kant en maak je zo klein mogelijk.

De gevaren van lage watertemperatuur en wind worden niet altijd voldoende onderkend, daarom gaan wij daar uitvoeriger op in.

Lage watertemperatuur en het risico van onderkoeling bij omslaan

Onderkoeling of hypothermie:

Overal waar de omgevingstemperatuur laag is en in het bijzonder bij verblijf in het water dreigt hypothermie, d.w.z. afkoeling van het lichaam tot onder de benedengrens van de normale lichaamstemperatuur.

Bij warmteverlies zal het lichaam allereerst de bloedtoevoer naar de buitenkant van het lichaam beperken door het daar aanwezige bloed niet langer in de circulatie te houden, gevolg: koude handen en voeten, die al snel onbruikbaar worden door verkramping. Het lichaam beschermt zo lang mogelijk de vitale functies: hart, longen en hersenen, maar het denkvermogen neemt af, gevolg: traag reageren. Deze kernfuncties gaan achteruit als de temperatuur daalt tot onder de 34°C, bewusteloosheid treedt op onder de 33°C. Bij een kerntemperatuur van 28°C is de kritische grens bereikt: er treden hartstoornissen op en de kans op herstel onwaarschijnlijk.

Wat betekent dat in de praktijk?

Als wij uitgaan van een watertemperatuur van +5°C kunnen er, wanneer iemand te water raakt, al vrij snel problemen optreden als gevolg van verkramping, waardoor hij/zij niet meer zonder hulp uit het water kan komen.

Binnen 30 minuten treedt t.g.v. verdere onderkoeling bewusteloosheid op: deze tijd is afhankelijk van de onderhuidse vetlaag en gaat uit van normaal gebouwde, gemiddelde man van 75kg. Deze tijd is korter naarmate de man magerder is en lichter (dit geldt vooral voor kinderen, die bijna geen onderhuids vet hebben) en naarmate het water kouder is.

Wat betreft zwemmen: omdat door de beweging in het koude water, met een uitgestrekt lichaam, de afkoeling versneld wordt en dus de bloedtoevoer naar arm- en beenspieren vermindert, neemt het vermogen om te zwemmen snel af: goede zwemmers komen in koud water meestal niet verder dan 25m. Het Spaarne is breder dan 25m.

Wind

In geval van stormachtige wind (windkracht 7 of hoger) is er een algeheel vaarverbod.

Er zijn andere situaties waarop de roeier ook bedacht dient te zijn. De gevolgen van harde wind zijn op open watervlaktes (b.v. Molenplas, Mooie Nel) gevaarlijker dan in smal beschut vaarwater. Met name tijdens langere (toer)tochten kunnen grote, open watervlaktes gepasseerd worden. Omdat het weer nooit echt voorspelbaar is moet je dus bij elke tocht rekening houden met plotseling opstekende harde wind.

De boorden (het vrijboord) van roeiboten zijn laag: bij stevige wind kan er onder ongunstige omstandigheden al snel water binnenkomen. Dit proces gaat steeds sneller omdat de boot dieper komt te liggen. Vooral als het water nog koud is (dus ook in het voorjaar) betekend het vollopen van een roeiboot en het vanaf de kant niet opgemerkte worden een levensbedreigende situatie (onderkoeling).